Het ontslagrecht van de NV tegenover de bestuurder

Onder de “oude” vennootschappenwet (W.Venn.) kon de algemene vergadering van een NV het mandaat van een bestuurder onmiddellijk beëindigen. Een bestuurder genoot daarbij geen bescherming onder de vorm van een opzegtermijn of opzegvergoeding. Het nieuwe Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (WVV) voorziet nu in de mogelijkheid om een dergelijke bescherming te creëren.

Ad nutum

Tot nog toe was de functie van “bestuurder” in een naamloze vennootschap een redelijk onzekere functie. Een algemene vergadering benoemt een bestuurder maar ze kon die benoeming even snel weer intrekken. “Ad nutum” ... wat zoveel betekent als “altijd en zonder motivering” en misschien nog erger... zonder opzegtermijn of opzegvergoeding.

In de praktijk kon de bestuurder zich toch nog enigszins beschermen via een parallelle overeenkomst. De vennootschap en de bestuurder sloten dan een overeenkomst voor de uitvoering van een andere opdracht (los van die van bestuurder) zodat - als aan het bestuurdersmandaat een einde werd gesteld - de andere functie toch nog enige bescherming bood.

Suppletief recht

Die oude regeling was van dwingend recht. Zoals hierboven gesteld kon je ze wel een beetje omzeilen, maar je kon er niet van afwijken via een overeenkomst tussen partijen. En het is precies dit laatste aspect waar de nieuwe vennootschappenwet op ingrijpt. Het “ontslagrecht” van de algemene vergadering kan beperkt worden via een overeenkomst. Maar als je niets voorziet, blijft de “ad nutum” herroeping van het mandaat, de regel.

Er zijn heel wat mogelijkheden. De algemene vergadering zou bijvoorbeeld haar ontslagrecht “ad nutum” (dus op elk ogenblik en zonder motivering) kunnen behouden maar bij de beslissing tot ontslag voorzien in een opzegtermijn of een opzegvergoeding. Er zou in de statuten kunnen voorzien worden dat het ontslagrecht “ad nutum” wordt uitgesloten en op welke wijze een eventuele herroeping van het mandaat dan wel moet gebeuren.

Alleszins behoudt een algemene vergadering het recht om een bestuurde te ontslaan zonder termijn of vergoeding als daar wettige redenen voor zijn. Dat is bijvoorbeeld het geval bij een zware strafrechtelijke overtreding in de professionele sfeer of bij fiscale fraude. Noteer wel dat in geval van discussie een rechter nog kan oordelen of dat ontslag al dan niet terecht was.

Omgekeerd

En kan een bestuurder zelf zijn ontslag indienen? Ja, ook dat kan. Het was al algemeen aanvaard dat een bestuurder zelf op elk ogenblik zijn ontslag kan aanbieden zonder dat dit moet worden aanvaard, maar dat hij dat niet “ontijdig” mag doen. Dat wordt nu in de wet ingeschreven. De vennootschap kan de ontslagnemend bestuurder wel verzoeken om in functie te blijven tot de vennootschap redelijkerwijze een vervanger heeft.

In de BV

Voor BV's verandert er in de praktijk weinig omdat ook onder de oude vennootschappenwet het al mogelijk was om in de statuten af te wijken van de “ad nutum” herroepbaarheid.